ТР Иҗтимагый палатасы әгъзалары Татарстан Республикасы телләре турындагы законнарны гамәлгә ашыру буенча совет утырышында катнаштылар
Бүген Татарстан Премьер-министры Алексей Песошин Татарстан Республикасы Министрлар Кабинеты каршындагы Татарстан Республикасы телләре турындагы законнарны гамәлгә ашыру советы утырышын уздырды. Чара ТР Хөкүмәте Йортында узды.
Утырышта ТР Иҗтимагый палатасы әгъзалары: Зилә Вәлиева, Тимур Кадыйров, Ирина Александровская, Данис Шакиров катнашты.
Алексей Песошин искә төшергәнчә, Татарстан Республикасы дәүләт телләрен паритетлы куллану мониторингы 2018 елдан ТР Юстиция министрлыгы тарафыннан үткәрелде. Әмма 2023 елда Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан «Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү» дәүләт программасы кураторы буларак дәвам ителде.
Татарстан Мәгариф һәм фән министры Илсур Һадиуллин хәбәр иткәнчә, 2023 елда гражданлык хәле актларын дәүләт теркәве турында 190 меңнән артык таныклык теркәлгән. 2022 ел белән чагыштырганда аларның саны 5% ка кимегән. Элеккечә, барлык дәлилләр ике дәүләт телендә төзелгән.
Дәүләт хакимияте башкарма органнарына 2023 елда гражданнарның 72 меңгә якын мөрәҗәгате каралды, аларга мөрәҗәгатьләр телендә җаваплар бирелде. Җирле үзидарә органнары тарафыннан 50 меңнән артык мөрәҗәгать каралды. Министр татар телендә мөрәҗәгатьләр санының кимүенә игътибар итте. Узган елларда 3 меңгә якын мөрәҗәгать килгән булса, 2023 елда барлыгы 918 мөрәҗәгать булган.
ТР Транспорт һәм юл хуҗалыгы министрлыгы мәгълүматларына караганда, 2023 елда Татарстан Республикасының дәүләт телләрендә 348 юл күрсәткече билгеләнгән.
Балаларны туган татар телендә укыту һәм тәрбияләү күрсәткече тулысынча үтәлгән. Балалар бакчаларында бу күрсәткеч 57,2%, мәктәпләрдә 52,2% тәшкил итә.
Рус телендә 2099 норматив хокукый акт, татар телендә 2087 акт 99% бастырылган. Яңалыкларның 99% татар теленә тәрҗемә ителгән.
Министрлыкларда һәм ведомстволарда, шулай ук муниципаль хакимият органнарында тәрҗемәчеләр булмау, яки тәрҗемәчеләрнең квалификациясе җитәрлек дәрәҗәдә булмау проблемасы саклана. Илсур Һадиуллин КФУда тәрҗемәчеләр әзерләү вариантын карарга, шулай ук дәүләт һәм муниципаль идарә югары мәктәбе базасында норматив хокукый актларны тәрҗемә итү буенча гамәли курслар оештырырга тәкъдим итте.
Алексей Песошин бер ай эчендә барлык норматив хокукый актларны тәрҗемә итүне тәмамларга, шулай ук тәрҗемәләрнең сыйфатын контрольгә алырга кушты.
Ахырда Алексей Песошин Татарстан Республикасы дәүләт телләрен өйрәнү һәм популярлаштыру өлкәсендәге уңай практикаларны актив трансляцияләргә чакырды.
