Социаль сәясәт комитеты утырышында Татарстанда демографик вәзгыять турында фикер алыштылар
19 ноябрьдә Дәүләт Советында социаль сәясәт комитеты утырышы булды, анда депутатлар республикадагы демографик вәзгыять турында фикер алыштылар. Утырышта ТР Иҗтимагый палатасының социаль мәсьәләләр, хәйриячелек һәм коммерцияле булмаган секторны үстерү комиссиясе рәисе Әлфия Вәлиева һәм ТР Иҗтимагый палатасының мактаулы әгъзасы Маргарита Максимова катнашты.
Татарстан Республикасы Фәннәр академиясенең Гаилә һәм демография үзәге директоры Айгөл Хурамшина республикадагы демографик хәлгә комплекслы анализ ясады. Ул билгеләп үткәнчә, туучылар саны кимүгә карамастан, миграция агымы аркасында халык саны арту дәвам итә. 2026 ел башына Татарстанда халык саны 4 млн 19 мең 600 кеше булыр дип фаразлана.
Статистика раслаганча, хатын-кызлар ешрак 20-24 яшьтә, ирләр – 25-29 яшьтә никахлашалар. Мәктәп укучылары арасында «Минем гаилә» тикшеренү нәтиҗәләре күрсәткәнчә, яшьләр 23,8 яшьтә кияүгә чыгарга планлаштыра, өйләнергә исәп – 24,9 яшьтә, беренче бала тууның уртача яше – хатын-кызлар өчен 25,4 яшь һәм ирләр өчен 26,4 яшь.
2023 елда Татарстанда аерылышуның гомуми коэффициенты 3,6 промилле тәшкил итте – Идел буе федераль округында иң түбән күрсәткечләрнең берсе, ә Идел буе федераль округы буенча уртача күрсәткеч 4,2 промилле тәшкил итә».
Туучылар саны турында сөйләгәндә, Айгөл Хурамшина билгеләп үткәнчә, биредә тотрыклы кимү күзәтелә. 2024 елда туучылар саны 35 226 тәшкил итте, бу дүрт ел эчендә 14,2% ка кимүне аңлата. Туучылар санының гомуми коэффициенты 2022 елда 9,2‰ дән 2024 елда 8,8‰ гә кадәр кимеде. Туучыларның гомуми коэффициенты бала табу яшендәге бер хатын-кызга 1,5 бала дәрәҗәсендә бәяләнә, бу халыкның гади үрчү күрсәткеченнән шактый түбәнрәк. «Татарстанда ананың уртача яше 29,5 яшь тирәсе, бу беренче баласын кичектерүнең Гомумроссия тенденциясен чагылдыра, – дип сөйләде ул. – Туучылар санының иң югары күрсәткечләре 25-29 һәм 30-34 яшь төркемнәрендә күзәтелә. 20 яшькә кадәрге яшь аналар өлеше нибары 2,3% тәшкил итә».
Татарстан Республикасында 2022 елда халыкның ике җенесе өчен дә гомер озынлыгы 74,92 яшь тәшкил итте, 2023 елда – 75,25. Гендер билгесе буенча күрсәткечләр аерыла – 2023 елда хатын-кызлар өчен-80,58 яшь, ир-атлар өчен – 69,78 яшь.
Миграция күрсәткечләре турында сөйләгәндә, Айгөл Хурамшина хәбәр иткәнчә, халык агымы буенча муниципаль лидерлар күбесенчә Казан, Лаеш, Тукай һәм Биектау районнары агломерацияләрендә урнашкан.
