Зилә Вәлиева: «Татарстанда күзәтүчеләрнең эш принциплары – бәйсезлек, гаделлек һәм компетентлылык»
Бердәм тавыш бирү көнендә, 14 сентябрьдә, җәмәгать күзәтүчеләренең эшен әзерләү һәм оештыру үзенчәлекләре турында бүген Казанның Кирмән яр буендагы «Сайлау ноктасы» мәгълүмат үзәгендә республика массакүләм мәгълүмат чаралары вәкилләре өчен оештырылган традицион брифинг вакытында сөйләделәр.
Татарстан Үзәк сайлау комиссиясе рәисе Андрей Кондратьев Үзәк сайлау комиссиясенең төрле дәрәҗәдәге сайлауларда күзәтүчеләр әзерләүне оештыручы республика Иҗтимагый палатасы белән үзара хезмәттәшлеге турында сөйләде.
«Күзәтү – формальлек түгел, сайлаучыларның сайлауларга карата ышанычына бәйле булган реаль эшчәнлек», – дип билгеләде ул.
«Сайлаулардагы күзәтүчеләр – җаваплы, битараф булмаган, төгәл гражданлык позициясенә ия кешеләр. Аларга Татарстандагы сайлауларның ни рәвешле үтүе мөһим, аларның профессиональлеге тавыш бирүнең легитимлыгына янаган зыянга оператив җавап бирергә һәм закон бозу куркынычын киметергә ярдәм итә», – дип хәбәр итте Андрей Кондратьев.
«Сайлау ноктасы» мәгълүмат үзәгендә үткәрелгәне брифингта Татарстан Иҗтимагый палатасы рәисе Зилә Вәлиева махсус кунак буларак чакырылды. Республиканың Иҗтимагый палатасы республика Рәисен сайлауда, Дәүләт Советына депутатны өстәмә сайлауда, җирле үзидарәнең вәкиллекле органнарына депутатлар сайлауда алда торган тавыш бирүгә актив әзерләнә. ТР Иҗтимагый палатасының тавыш бирүне иҗтимагый контрольдә тоту буенча Координация советы эшли. 13 августта күзәтүчеләрне әзерләү башланды. Аларны укыту программасында күзәтүченең хокуклары һәм бурычлары белән танышу һәм коммуникатив күнекмәләрне арттыруга, конкрет кейслар чишүгә, тәҗрибә уртаклашуга, фотога һәм видеога төшерү эшенә юнәлдерелгән практикага юнәлдерелгән өлеш.
«Татарстанда күзәтүчеләрнең эш принциплары – бәйсезлек, гаделлек һәм компетентлык. Чагыштырмача кыска тарихлы булуга карамастан, сайлауларда Иҗтимагый күзәтү институты сайлау процессының аерылгысыз өлешенә, тавыш бирүне оештыру стандартына әверелде, – дип ассызыклады Зилә Вәлиева. – ТР Иҗтимагый палатасыннан килгән күзәтүчеләр республикадагы барлык сайлау участокларында эшләячәк, шулай ук Мәскәүдәге экстерриториаль участокка җибәреләчәк. Күп очракта күзәтүчеләрнең эшен сыйфатлы башкаруы яхшы күңеллелек, процедураларның үтәкүренмәлелеге, тавыш бирү нәтиҗәләренә ышаныч тудыру белән бәйле».
Брифингта шулай ук Татарстанда сайлауларда күзәтүчеләр булып эшләргә теләүчеләргә карата куелган таләпләр турында искә төшерделәр. Алар Татарстан Республикасы дәүләт хакимияте органнарына сайлауларда актив сайлау хокукына ия Россия Федерациясе гражданнары була ала. Сайланыла торган вазыйфаи затлар булган депутатлар, хөкемдарлар, прокурорлар, администрация башлыклары, шулай ук комиссияләрнең хәлиткеч тавыш хокукына ия әгъзалары күзәтүчеләр итеп билгеләнеп куела алмый.
Республика Үзәк сайлау комиссиясе рәисе шулай ук 2025 елгы бердәм тавыш бирү көнендә кандидатларны теркәү этабына йомгак ясады.
Татарстан Рәисе сайлауларында дүрт кандидат теркәлгән:
- Рөстәм Миңнеханов («Бердәм Россия»);
- Виталий Смирнов («Социаль гаделлек өчен Россия пенсионерлар партиясе»);
- Руслан Йосыпов (ЛДПР);
- Хафиз Миргалимов (КПРФ).
18 нче номерлы Мәләкәс бер мандатлы сайлау округында Татарстан Дәүләт Советы депутатын өстәмә сайлауларда дүрт кандидат теркәлгән:
- Татьяна Мухина (КПРФ);
- Раил Миңнегалиев («Яңа кешеләр»);
- Диана Полева (ЛДПР);
- Андрей Фомичев (үз-үзен тәкъдим итү).
Җирле үзидарәнең вәкиллекле органнарына депутатлар сайлауда: мандатлар саны 7531, 11424 тәкъдим ителде, кандидатларның күпчелеге теркәлде.
